WAT003003668 Foto: De Landsmeerse beroepsvisser Piet Hartog ( links op de foto) aan het werk.

WAT006002444 In een goede ansjovisperiode pikte het hele dorp een graantje mee. Deze opname toont het spoelen van de manden aan het begin van de Edammerweg, tegenover het Dril.

WAT006002290 Vijf botters op de helling van Pieter Spaander, een drukke tijd voor Pieter en zijn personeel. Op de achtergrond staat Pieter Spaander in zijn typische houding.

WAT006002443 Ansjovis kaken.
Een drukte van belang aan de rand van het Brijkie, ter hoogte van het Gat van Nederland.

WAT006002289 De scheepswerf van Jan Hoogland In de haven de VD168 zo te zien een ijzeren botter, na 1936 gebouwd. De VD10 was de eerste ijzeren botter in 1936 gebouwd.

WAT006002442 De dorpsjeugd buigt zich over de manden met ansjovis om wat centen bij te verdienen. Uiterst rechts luistert 'Jan Pet' naar de aanwijzingen die worden gegeven. Naast hem Jan Tol van de VD2 later getrouwd met Jannetje Mol. De beide meisjes zijn dochtertjes van Jan Mol, de latere havenmeester. Eén van de twee zou later trouwen met Jaap Molenaar 'Japie van Wouter'.

WAT006002288 De VD 105, eigenaar Cornelis Karregat 'Koek', alhoewel zo te zien nog gloednieuw krijgt hier een onderhoudsbeurt. Op de ladder kijken we Bruintje 'van de Pier' op zijn rug. Hij ziet er kolossaal uit, maar schijn bedriegt. Boze tongen beweerden, dat "hij meer blauwbroek had, dan lijf !".
Bruining Steur (Bruintje van de Pier), geboren op 21-03-1870 te Volendam, overleden op 11-11-1936 te Volendam op 66-jarige leeftijd, zoon van Jan Steur en Maartje Pooijer

WAT006002441 Ansjoviskaken bij de haven, tegenover de bokkinghang. De koppen werden eraf getrokken en dan kwamen de ingewanden vanzelf mee. Maar was dat 'kaken' eigenlijk wel zo'n vrouwenwerkje? Met enige moeite zijn er op de foto maar drie mannen te vinden.
Wat zou de verdienste geweest zijn van dit kaken? Bij één van de laatste teelten voor de Afsluitdijk verdienden de mensen 12 centen voor zo'n nestmandje, maar in vroeger tijden kwam men betaling niet boven de 1 of 2 centen per mandje uit.

Daar waar de bomen staan en de was buiten hangt te drogen is later het Nieuwe Draaipad (Brugstraat) gekomen. Japie de Boer, het zevende huis van rechts, wordt naar de dijk toe gebouwd.

WAT006002287 Vader Jan Hoogland (rechts) en zoon Jaap (links) bezig met een reparatie. Een verrotte 'gang' uit de scheepshuid is vervangen door nieuw eikenhout, dat eerst zorgvuldig is pasgeschaafd en rondgebrand. Met nagels wordt het nieuwe deel op de spanten vastgezet. De botter wordt op zijn plaats gehouden met behulp van een zgn. 'dommekracht'. Op de achtergrond de smederij.

WAT006002285 Haven Volendam. De botter ligt op de Helling van Pieter Spaander. De kinderen zijn waarschijnlijk even aan boord geweest van hun vaders botter.

WAT006002392 Hein Veerman, alias 'Hein van Keesie van de Mottige'. Hij was een broer van Kees Veerman de bisschop, van 'de Ouwe' en van 'Fré van Jamin'. Hij voer op de kwak van zijn vader, de VD 242, genaamd "de Vliegende Vis".
In het jongentje op de achtergrond herkennen we de latere Professor Dokter Klaas Steur, oftewel 'Klaas van Jan van Bruin'. Ze staan voor de winkel aan de haven.

WAT006002284 De VD 230 staat gestut op haar slee. De onderkant is van aanwassen en wieren gereinigd en wordt op de vereiste plaatsen dicht gebreeuwd (de naden waterdicht gemaakt).

WAT006002391 Klaas Schilder, 'De Burger' zijn vader, op sjouw met z’n manden over het Edammerpad. Hij was een broer van 'Ouwe Tuissie' en 'de Gattenstrooier'.
Klaas Schilder (Klaas van Tuis van Jentje), vissersknecht, geboren op 10-11-1881 te Volendam, overleden op 24-07-1962 te Volendam op 80-jarige leeftijd, zoon van Klaas Schilder (Klaas van Tuis van Jentje), visser en Grietje Tol. Gehuwd op 39-jarige leeftijd op 29-10-1921 te Volendam met de 34 jarige Jannetje Steur (Jannig van Willem III), geboren op 21-01-1887 te Volendam, overleden op 18-01-1962 te Volendam op 74-jarige leeftijd.

WAT006002283 Belangstelling op de scheepswerf, vooral van de jeugd als een botter in zijn element gleed. Op de reeds verbrede beun staat hellingbaas Pieter Spaander in zijn typische houding van 'duim in het knoopsgat'. De beun fungeert als hang voor de spleten want.
(zie foto 25 uit: "Oude Prentbriefkaarten vertellen over Volendam")

Er werd wel eens verteld dat Pieter Spaander en zijn broer Jan Spaander, de gasfitter, aan zwarte kunst deden. Men zegt ook wel, dat het min of meer stomme en lugubere grapjes waren, waardoor ze met de hulp van 'de artiesten' de eenvoudige Volendammers de doodstuipen op hun lijf joegen. Sommige van de grapjes konden niet altijd het daglicht verdragen.
Zo werd eens op een nacht een echtpaar dat naast elkaar in de bedstee sliep ruw uit hun slaap gewekt, omdat de buitendeur werd opengestoten. Stijf van de schrik keken de twee door de kier tussen de bedsteedeuren en zagen een groot varken, dat knorrend hun kleine huiskamer binnenschommelde. Ervan overtuigd dat het een bezoek van de duivel betrof, zwaaide de man zijn benen over de beddeplank en terwijl zijn vrouw onder de dekens luid biddend kruistekens zat te maken, greep hij het broodmes van tafel en gaf het zwijn een haal over zijn snuit. Gillend maakte het beest rechtsomkeer en verdween door de deuropening de dijk op, waar het in de duisternis verdween. De beide mensjes namen bevend een 'schrikpoeder' en deden verder die nacht geen oog meer dicht.
De volgende morgen vertoonde hellingbaas Pieter zich pas laat op het werk. Zijn gezicht was ontsierd door een grote pleister. Op voorzichtig gestelde vragen antwoordde hij nors, dat hij zich fors had gesneden met scheren. Voor de Volendammers echter was de oorzaak zonneklaar.

WAT006002473 Abelius Koning (Bart van Jan van Koppie), mandemaker, geboren op 15-06-1897 te Volendam, overleden op 07-01-1954 te Volendam op 56-jarige leeftijd. Gehuwd op 26-jarige leeftijd op 16-02-1924 te Volendam met Trijntje Tol (Trijn van Bart), 24 jaar oud, geboren op 21-02-1899 te Volendam, overleden op 22-04-1971 te Volendam op 72-jarige leeftijd, dochter van Hendrik Tol (Ouwe Tonge), visser, en Geertje Stavenuiter (Geert Gort).
In de deuropening Hendrik Koning (Henk Bart), visser, geboren op 23-04-1939 te Volendam, overleden op 09-10-1977 te Volendam op 38-jarige leeftijd. Gehuwd op 23-jarige leeftijd op 21-09-1962 te Volendam met Hillegonda GM Groot 24 jaar oud, geboren op 27-08-1938 te Volendam, dochter van Jan Groot, grondwerker, en Geertje Butter (Geert van de Wolf).
Zittend met bril en muts
Jan Zwarthoed (Jennootje), visser, geboren op 28-06-1897 te Volendam, overleden op 14-10-1969 te
Volendam op 72-jarige leeftijd, zoon van Cornelis Zwarthoed (Kees van de Jent) en Hilletje Pooijer (Hilletje van de Knar). Gehuwd op 21 jarige leeftijd op 16-11-1918 te Volendam met de 25-jarige Maartje Molenaar, geboren op 17-08-1893 te Volendam, overleden op 09-12-1952 te Volendam op 59 jarige leeftijd, dochter van Molenaar Jacob (Jaap van de Loos) en Antje Steur (Pier)

WAT006002390 Kees Zwarthoed ‘Kirrie’ rijdt zijn karretje huiswaarts.
Cornelis Zwarthoed (Kirrie), vissersknecht, geboren 01-10-1858 te Volendam, overleden 23-10-1936 te Volendam op 78-jarige leeftijd. Gehuwd (1) op 29-jarige leeftijd op 08-01-1888 te Volendam met Wolmoed van Vlaanderen, 25 jaar oud, geboren op 22-07-1862 te Volendam, overleden op 10-11-1903 te Amsterdam op 41-jarige leeftijd, dochter van Jan van Vlaanderen (Does) en Maretje Tol. Uit dit huwelijk zijn zeven kinderen geboren. Gehuwd (2) op 46-jarige leeftijd op 10-09-1905 te Volendam met Neeltje Molenaar, 22 jaar oud geboren 23-02-1883 te Volendam, overleden op 16-10-1957 te Volendam op 74 jarige leeftijd, dochter van Jacob Molenaar en Maartje Veerman. Uit dit huwelijk zijn ook zeven kinderen geboren

WAT006002472 Abelius Koning (Bart van Jan van Koppie), mandemaker, geboren op 15-06-1897 te Volendam, overleden op 07-01-1954 te Volendam op 56-jarige leeftijd. Gehuwd op 26-jarige leeftijd op 16-02-1924 te Volendam met Trijntje Tol (Trijn van Bart), 24 jaar oud, geboren op 21-02-1899 te Volendam, overleden op 22-04-1971 te Volendam op 72-jarige leeftijd, dochter van Hendrik Tol (Ouwe Tonge), visser, en Geertje Stavenuiter (Geert Gort).

WAT006002282 Voor veel oude Volendammer vissers was de helling een trekpleister. Hier konden ze tussen de botters terugdromen naar de tijd, waarin ze vissend op hun 'kwak' hun brood verdienden. De hellingbaas maakte vriendelijk gebruik van hun deskundige opmerkingen, want ze wisten waar ze over spraken.
Hier zien we 'de Ouwe Kes' studerend op de toestand van het zwaard; kan het nog een jaartje mee, of is het al aan vervanging toe.

WAT006002389 De vangst wordt naar de visafslag gedragen. We zien o.a. Schilder 'Dikke Louw', 'de Buif, Siempie Voortman Cornelis Veerman, De Buif, geboren 22-10-1899 gehuwd Jansje Klouwer. Bijnaam van de Buif: vroeger had hij duiven en ze noemden hem de duif later werd het “De Buif”

WAT006002471 'Bart van Jan van Koppie' en zijn vrouw genieten van het zonnetje.
De laagte voor de winkel in scheepsbenodigdheden van 'Bart van Jan van Koppie' aan de Haven was één van de plaatsen op het dorp, waar men graag bij elkaar kwam voor de laatste nieuwtjes en een gezellige babbel. En degenen die de kunst van het breien beheersten, konden bij Bart altijd aan de bak.
Abelius Koning (Bart van Jan van Koppie), mandemaker, geboren op 15-06-1897 te Volendam, overleden op 07-01-1954 te Volendam op 56-jarige leeftijd. Gehuwd op 26-jarige leeftijd op 16-02-1924 te Volendam met Trijntje Tol (Trijn van Bart), 24 jaar oud, geboren op 21-02-1899 te Volendam, overleden op 22-04-1971 te Volendam op 72-jarige leeftijd, dochter van Hendrik Tol (Ouwe Tonge), visser, en Geertje Stavenuiter (Geert Gort).

WAT006002281 317.3 WAT006002281
Na de periode Spaander werd de werf in 1923 overgenomen door twee gebroeders Jan en Kees Hoogland uit Monninckendam. Drie jaar later liet Kees zich uitkopen en ging Jan in zijn eentje verder. Zijn drie zonen, Jaap, Gerrit en Cor, kwamen op de helling bij hun vader werken, aangevuld met enkele Hooglandneven uit Monnickendam en de bekende Volendammer Kees Schilder Nor', een telg uit het Snertengeslacht.
Vanaf links: Vader Jan Hoogland, zoon Jaap en Kees Schilder Nor'.

WAT006002387 Dijk van Volendam. Op de achtergrond cafe Mastenbroek

WAT006002280 De scheepswerf van Pieter Spaander gezien vanuit zee. Links het Zuideinde, waarvan een deel nog onbebouwd is.
De ouderen onder ons kennen allemaal nog wel de grote scheepswerf met vijf sleeën, die vroeger in de Zuiderhaven lag. Deze werf werd aanvankelijk begonnen in de Golf van Ma, achter de paalwoningen aan het Zuideinde. De 'Ouwe Jan Spaander', die een zeilmakerij bezat op het Kleipark, had deze scheepswerf laten aanleggen. De scheepshellingen lagen in de Golf van Ma, loodrecht tegen de dijk van het Zuiideinde, in de richting van de voormalige Zuiderzee. Op de hoek aan de dijk werd een groot woonhuis gebouwd, 'de Witte Haven', met daaronder de timmermanswerkplaats. Op het Zuiderhavenhoofd bouwde men een schuurtje voor het opbergen van het gereedschap. Als scheepstimmerman werd Pieter Spaander aangesteld, een zoon van 'Ouwe Jan Spaander', die ook bekend was onder de bijnaam van 'Janbaas'.
Al gauw deden zich moeilijkheden voor, want de Golf van Ma slibde steeds weer dicht, waardoor het voor de botters grote moeite kostte om de hellingen te bereiken.
In 1894 ging er een verzoek naar het gemeentebestuur van Edam om de bedding van de helling te mogen verplaatsen in de richting van de haven, zodat de botters vanuit de haven op de helling konden worden getrokken. Zodoende kon het gebeuren dat de helling van Pieter Spaander in de Zuiderhaven kwam te liggen.

WAT006002386 Jan Tuyp (Jan Vuigie), geboren op 15-03-1895 te Volendam, overleden op 25-10-1968 te Volendam op 73-jarige leeftijd, visventer, zoon van Klaas Tuyp (Klasie van Jan Tuip) en Geertje de Boer (Geert van de Vogel). Gehuwd op 21-jarige leeftijd op 19-08-1916 te Volendam met Geertje Veerman, 25 jaar oud, geboren op 22-06-1891 te Volendam, overleden op 30-01-1947 te Volendam op 55-jarige leeftijd.

WAT006002469 'Jansen Zwarthoed 'de Beer' oogst bewondering voor zijn vaardigheid.