WAT001013343 Zondagmiddag op den dijk met 4 Marker meisjes aan de haven in Volendam

WAT001010920 Boerderij uit Zuiderwoude in het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen

WAT001011010 Protestants Weeshuis

VHP001000053_002 De Neckerstraat is de weg tussen Purmerend en Neck en heette vroeger Neckerwech. Ook deze weg (dijk) maakte deel uit van de middeleeuwse Waterlandse Omringdijk en dateert dan ook van tussen 1170 en 1300. Deze weg was de verbinding met de noordelijke Zaanstreek over het Jisperdijkje, door Jisp en Wormer. Tot de jaren zestig van de vorige eeuw lag aan de noordzijde van de Neckerstraat een waterweg “De Ganzensloot”, deze is in 1957 gedeeltelijk gedempt. Voorbij het viaduct van de autoweg A-7 is dit water er nog en gaat via het Neckerhop naar de Wormerringvaart en onder een brug in de Kanaaldijk door naar het Noordhollands Kanaal. Alleen aan de zuidkant van de Neckerstraat was bebouwing. Dat begint bij de bekende horecagelegenheid “De Drie Zwanen”, daarna waren er enkele boerderijtjes, winkels en verschillende kleine bedrijven, waaronder een constructiebedrijf van Scherpenhuijsen, wat later een machinefabriek werd van Louis Reijners en verder een slopersbedrijf en houthandel wat de naam Prins had. Voorbij het viaduct A-7 is het sinds 1990 gemeente Wormerland. Verder loopt de Neckerstraat over in het dorp Neck, dat sinds 1410 onder de jurisdictie van Purmerend viel. Na de droogmaking van de Wijde Wormer werd de Wormerringvaart de gemeentegrens. Nu is de gemeentegrens met Wormerland de autoweg A 7 (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

WAT001011780 -

WAT001011537 -

WAT001013907 ca. 1960

WAT001013783 Interieur raadzaal en trouwzaal in het voormalige gemeentehuis na de restauratie van 1951/ 1952. Raadhuis gebouwd rond 1660, oorspronkelijk een particulier huis en in 1818 als gemeentehuis in gebruik genomen.

VHP001000072_040 Omdat het noorden van Noord Holland hoger ligt dan het zuiden (Waterland) is ook de waterhoogte hier lager dan in het noorden. Daarom was het noodzakelijk om een sluis te bouwen in Purmerend om dit hoogteverschil te keren. Oorspronkelijk waren er dus 2 sluiskolken: een kleine kolk aan de stadzijde en daarnaast een grote kolk. De brug, die uit 2 draaibruggen bestond lag over de beide sluiskolken. Zowel de sluisdeuren, als de spuiluiken en de bruggen werden met de hand bediend door sluiswachters.. De smalle brug had één rijbaan. Zo kon hier wel eens een lange wachttijd ontstaan. In 1957 werd een nieuwe brug gebouwd met 2 rijbanen. Deze brug werd iets noordelijker geplaatst net naast de sluiskolk. Sindsdien worden naast de brug ook de sluisdeuren elektrisch bediend, evenals de spuiluiken. Toen werd ook de kleine sluis gedempt (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000002_017 De Beemsterbrug lag over de Beemsterringvaart en was vanaf de Wagenbeurs de toegang naar de Beemster. In 1612 gebouwd als houten ophaalbrug met in het midden een houten poort als stadspoort. Nadien verschillende malen vernieuwd, waaronder in 1834. In 1860 werd een ijzeren ophaalbrug gebouwd, die naar de stadzijde kon worden op gehaald. Na het stadhuis op de Kaasmarkt is deze Beemsterbrug het meest gefotografeerde object in Purmerend geweest. Deze brug is in 1961 gesloopt, waarna een nieuwe, veel bredere brug gebouwd werd in verband met de demping van de Where.

VHP001000059_002 De naam is een samenvoeging van “ ’t padje van de dijk naar de markt”. De dijk is de Neckerdijk en de markt is uiteraard de Kaasmarkt. En toch is het Padjedijk van oorsprong een dijk, want het maakte deel uit van de Waterlandse Omringdijk, die tussen 1170 en 1300 is aangelegd. Op de kaart van Jacob van Deventer uit 1560 is te zien dat het Padjedijk doorloopt tot de lijn van de Hoogstraat en de Peperstraat. En de kaart van Blaeu uit 1625 laat een pleintje zien. Aan beide zijden van het Padjedijk zijn één of twee huizen gesloopt, om zo een marktruimte te maken in het midden van de stad. Dit is dus nu voor het Hoedje van de Koningin aan de zuidkant en opticien Koopman aan de noordzijde. (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000067_002 De Purmersteenweg gaat nu van het Looiersplein naar de spoorwegtunnel en sluit aan op de Waterlandlaan. Maar tot de jaren tachtig lag de route iets oostelijker en ging via een spoorwegovergang naar de Purmerweg. Oorspronkelijk was deze weg het verlengde van de Purmerweg. Toen in 1884 de spoorbaan werd aangelegd is hier een spoorwegovergang aangebracht, die voorzien werd van handbediende spoorbomen. De bebouwing aan de noordzijde is het oudst en begint al in de zeventiende eeuw als daar een meelmolen is gebouwd. Rond 1920 werd een rij middenstandswoningen gebouwd aan de zuidzijde van de Purmersteenweg. Even daar voorbij stond toen het Stadsziekenhuis, dat in 1989 werd afgebroken om op deze plaats een nieuw stadhuis te bouwen (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000072_039 Omdat het noorden van Noord Holland hoger ligt dan het zuiden (Waterland) is ook de waterhoogte hier lager dan in het noorden. Daarom was het noodzakelijk om een sluis te bouwen in Purmerend om dit hoogteverschil te keren. Oorspronkelijk waren er dus 2 sluiskolken: een kleine kolk aan de stadzijde en daarnaast een grote kolk. De brug, die uit 2 draaibruggen bestond lag over de beide sluiskolken. Zowel de sluisdeuren, als de spuiluiken en de bruggen werden met de hand bediend door sluiswachters.. De smalle brug had één rijbaan. Zo kon hier wel eens een lange wachttijd ontstaan. In 1957 werd een nieuwe brug gebouwd met 2 rijbanen. Deze brug werd iets noordelijker geplaatst net naast de sluiskolk. Sindsdien worden naast de brug ook de sluisdeuren elektrisch bediend, evenals de spuiluiken. Toen werd ook de kleine sluis gedempt (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000002_016 De Beemsterbrug lag over de Beemsterringvaart en was vanaf de Wagenbeurs de toegang naar de Beemster. In 1612 gebouwd als houten ophaalbrug met in het midden een houten poort als stadspoort. Nadien verschillende malen vernieuwd, waaronder in 1834. In 1860 werd een ijzeren ophaalbrug gebouwd, die naar de stadzijde kon worden op gehaald. Na het stadhuis op de Kaasmarkt is deze Beemsterbrug het meest gefotografeerde object in Purmerend geweest. Deze brug is in 1961 gesloopt, waarna een nieuwe, veel bredere brug gebouwd werd in verband met de demping van de Where.

VHP001000071_014 De naam Slotplein herinnert aan het slot Purmersteyn, dat tot 1741 op deze plek gestaan heeft. In 1410 werd de Amsterdammer Willem Eggert de eerste Heer van Purmerend en hij kreeg een zestal rechten, waaronder het recht om in het Purmereijnde van toen een sterk huis te mogen bouwen. Dat werd het slot Purmersteyn met een ingang die begon op de Neckerdijk tegenover café Het Paradijs. In 1729 werd de stad Purmerend eigenaar van het kasteel en verklaarde het onbewoonbaar wegens bouwvalligheid, waarna het werd ontruimd en in 1741 werd afgebroken. In 1909 werd naast het Slotplein een gedeelte van de Slotterburgwal gedempt, waardoor een groter plein ontstond waar de kippen- en pluimveemarkt kon worden gehouden. Daarom werd het plein door vele Purmerenders de Kippenmarkt genoemd. De naam Slotplein werd bijna nooit gebruikt. In 1939 was er een jaaraanvoer van 700.000 stuks (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000067_001 De Purmersteenweg gaat nu van het Looiersplein naar de spoorwegtunnel en sluit aan op de Waterlandlaan. Maar tot de jaren tachtig lag de route iets oostelijker en ging via een spoorwegovergang naar de Purmerweg. Oorspronkelijk was deze weg het verlengde van de Purmerweg. Toen in 1884 de spoorbaan werd aangelegd is hier een spoorwegovergang aangebracht, die voorzien werd van handbediende spoorbomen. De bebouwing aan de noordzijde is het oudst en begint al in de zeventiende eeuw als daar een meelmolen is gebouwd. Rond 1920 werd een rij middenstandswoningen gebouwd aan de zuidzijde van de Purmersteenweg. Even daar voorbij stond toen het Stadsziekenhuis, dat in 1989 werd afgebroken om op deze plaats een nieuw stadhuis te bouwen (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000060_027 De Peperstraat hoort samen met de Hoogstraat en de Gouw tot de oudste straten van de stad. Al in de twaalfde eeuw moet deze route ontstaan zijn of misschien nog eerder. Vanuit het dorp Purmer (nu Purmerland) vond men noordwaarts aan het einde (Purmereijnde) een goede visstek in het water de Where. Omdat deze plek in het rietland uitkwam en die rietsoort peper werd genoemd, is de naam Peperstraat geboren. In de 19de eeuw is de Peperstraat een vrij gegoede straat geweest, dat is te zien aan de gevels, die groter en monumentaler zijn als in de andere straten. Van oudsher kende de Peperstraat ook meer winkelpanden en maar enkele woningen (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000031_134 De kruising Hoogstraat, Peperstraat, Breedstraat en Padjedijk werd omstreeks 1570 “De Steenenbrugh” genoemd. Van een plein was toen nog geen sprake. Toen er behoefte kwam aan pleinruimte voor de markt middenin de stad, zijn er aan weerszijden van het Padjedijk enkele huizen gesloopt. Hierdoor ontstond een marktruimte, die al gauw “’t Marcktvelt” werd genoemd. Nadat in 1612 de Beemster is drooggemaakt begon de markt snel te groeien. Om het Marcktvelt te vergroten is in 1633 met vijselaarskunst dit stadhuis zo’n 10 meter achteruit gezet, door erachter in de Peperstraat enkele huizen te slopen. Op het hierdoor ontstane plein werd kaasmarkt gehouden. Nadat in 1850 de toenmalige Grote Kerk wegens bouwvalligheid moest worden gesloopt is een nieuwe veel kleinere kerk gebouwd, waardoor opnieuw veel pleinruimte voor de markt ontstond. Zo zien we door de eeuwen heen een fraai stadsplein ontstaan. In verschillende panden rondom de Kaasmarkt zijn door het marktgebeuren koffiehuizen en cafés ontstaan, waarvan de meesten zijn veranderd in winkels (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000072_038 Omdat het noorden van Noord Holland hoger ligt dan het zuiden (Waterland) is ook de waterhoogte hier lager dan in het noorden. Daarom was het noodzakelijk om een sluis te bouwen in Purmerend om dit hoogteverschil te keren. Oorspronkelijk waren er dus 2 sluiskolken: een kleine kolk aan de stadzijde en daarnaast een grote kolk. De brug, die uit 2 draaibruggen bestond lag over de beide sluiskolken. Zowel de sluisdeuren, als de spuiluiken en de bruggen werden met de hand bediend door sluiswachters.. De smalle brug had één rijbaan. Zo kon hier wel eens een lange wachttijd ontstaan. In 1957 werd een nieuwe brug gebouwd met 2 rijbanen. Deze brug werd iets noordelijker geplaatst net naast de sluiskolk. Sindsdien worden naast de brug ook de sluisdeuren elektrisch bediend, evenals de spuiluiken. Toen werd ook de kleine sluis gedempt (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000058_002 De Oude Vismarkt is maar een klein straatje, voorheen een kade langs de Where, tussen de Gedempte Singelgracht en de Peperstraat.Tot 1880 heette het “Vischmarkt”, omdat hier ook echt vismarkt werd gehouden. De vismarkt is verreweg de oudste markt van onze stad en dateert al van ver voor 1410. Toen in 1612 de Beemster werd drooggemaakt en 10 jaar later de Purmer ging de visserij aanzienlijk achteruit, maar de vismarkt bleef. Hier op de kade langs de Whereoever stond een visbank. Omdat de Vischmarkt ook een drukke doorgangstraat werd vanuit de Beemster, is de vismarkt in 1880 overgebracht naar het Venediën.. Toen de vismarkt naar het Venediën verhuisde werd de benaming “Vischmarkt” veranderd in “Oude Vismarkt”. Beide benamingen zijn nog aanwezig op huisnummer 1 (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000031_041 Nadat in 1612 de Beemster is drooggemaakt begon de markt snel te groeien. Om het Marcktvelt te vergroten is in 1633 met vijselaarskunst het toenmalige stadhuis zo’n 10 meter achteruit gezet, door erachter in de Peperstraat enkele huizen te slopen. Op het hierdoor ontstane plein werd kaasmarkt gehouden. Nadat in 1850 de driebeukige hallenkerk werd afgebroken en een nieuwe kleinere kerk werd gebouwd ontstond een weer groter plein, zoals we dat nu kennen. Door de grote aanvoeren van kaas, in de tweede helft van de negentiende eeuw wel zo’n 4 miljoen kg per jaar, werd het gehele plein hiervoor gebruikt (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”)

VHP001000003_008 Oorspronkelijk was de Beemsterburgwal een burgwal als bescherming tegen het soms opjagende water uit het Beemstermeer. Als er een noordwesterstorm losbrak, werd de stad aan die zijde bedreigd. Na het droogmaken van de Beemster in 1612 begon in de zuidoosthoek van de Beemster een tuinhoek te ontstaan. De hier geteelde aardappelen, groenten en fruit werden in onze marktstad te koop aangeboden op de Beemsterburgwal, vanaf de Beemsterbrug direct rechts. Maar ook de Bierkade, Venediën en Kanaalkade werden hiervoor gebruikt. Tijdens de oogsttijd, vooral in de maanden augustus en september, lagen de kades boordevol. Dit resulteerde in 1895 tot de oprichting van groenteveiling “Afslagvereniging Beemster, Purmerend & Omstreken”. Hiervoor werd aan de noordzijde van de straat, aan de waterkant een houten veilingloods gebouwd. Door de veilingactiviteiten ontstonden aan de Beemsterburgwal verschillende koffiehuizen, café’s en logementen (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”)

Links de neerzetloods van groenteveiling BPO

VHP001000060_026 De Peperstraat hoort samen met de Hoogstraat en de Gouw tot de oudste straten van de stad. Al in de twaalfde eeuw moet deze route ontstaan zijn of misschien nog eerder. Vanuit het dorp Purmer (nu Purmerland) vond men noordwaarts aan het einde (Purmereijnde) een goede visstek in het water de Where. Omdat deze plek in het rietland uitkwam en die rietsoort peper werd genoemd, is de naam Peperstraat geboren. In de 19de eeuw is de Peperstraat een vrij gegoede straat geweest, dat is te zien aan de gevels, die groter en monumentaler zijn als in de andere straten. Van oudsher kende de Peperstraat ook meer winkelpanden en maar enkele woningen (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000031_133 De kruising Hoogstraat, Peperstraat, Breedstraat en Padjedijk werd omstreeks 1570 “De Steenenbrugh” genoemd. Van een plein was toen nog geen sprake. Toen er behoefte kwam aan pleinruimte voor de markt middenin de stad, zijn er aan weerszijden van het Padjedijk enkele huizen gesloopt. Hierdoor ontstond een marktruimte, die al gauw “’t Marcktvelt” werd genoemd. Nadat in 1612 de Beemster is drooggemaakt begon de markt snel te groeien. Om het Marcktvelt te vergroten is in 1633 met vijselaarskunst dit stadhuis zo’n 10 meter achteruit gezet, door erachter in de Peperstraat enkele huizen te slopen. Op het hierdoor ontstane plein werd kaasmarkt gehouden. Nadat in 1850 de toenmalige Grote Kerk wegens bouwvalligheid moest worden gesloopt is een nieuwe veel kleinere kerk gebouwd, waardoor opnieuw veel pleinruimte voor de markt ontstond. Zo zien we door de eeuwen heen een fraai stadsplein ontstaan. In verschillende panden rondom de Kaasmarkt zijn door het marktgebeuren koffiehuizen en cafés ontstaan, waarvan de meesten zijn veranderd in winkels (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).

VHP001000072_037 Omdat het noorden van Noord Holland hoger ligt dan het zuiden (Waterland) is ook de waterhoogte hier lager dan in het noorden. Daarom was het noodzakelijk om een sluis te bouwen in Purmerend om dit hoogteverschil te keren. Oorspronkelijk waren er dus 2 sluiskolken: een kleine kolk aan de stadzijde en daarnaast een grote kolk. De brug, die uit 2 draaibruggen bestond lag over de beide sluiskolken. Zowel de sluisdeuren, als de spuiluiken en de bruggen werden met de hand bediend door sluiswachters.. De smalle brug had één rijbaan. Zo kon hier wel eens een lange wachttijd ontstaan. In 1957 werd een nieuwe brug gebouwd met 2 rijbanen. Deze brug werd iets noordelijker geplaatst net naast de sluiskolk. Sindsdien worden naast de brug ook de sluisdeuren elektrisch bediend, evenals de spuiluiken. Toen werd ook de kleine sluis gedempt (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).