Ontstaan en bedijking (1625)
Wanneer de Overwheerse polder is ontstaan is niet helemaal te herleiden uit het bewaard gebleven archief. Maar het oudste stuk dateert uit 1625 en dat is de overeenkomst over de bedijking van het gebied dat gelegen is tussen de Where, Beemster, Purmer en Kwadijk. Dit artikel opent met een detail van deze overeenkomst tussen de bestuurders van Purmerend en Kwadijk.

Door bedijking en drooglegging werd het oorspronkelijk moerassige gebied geschikt gemaakt voor landbouw. De polder kreeg een eigen bestuur en werd een zelfstandig waterschap: de Overweersche Polder.

Detail van Waterstaatskundige kaart van de provincie Noord-Holland, z.d. (toegang 1036, inventarisnr 131).


Bestuurlijke ontwikkeling en archiefvorming
Tot 1964 functioneerde de Overweersche Polder als zelfstandig waterschap. Daarna werd het samengevoegd met de polder Kwadijkerkoog tot het nieuwe Waterschap Overweere. Het archief van de Overweersche Polder (toegang 1036, 1625–1963) is recent opnieuw geïnventariseerd door vrijwilliger Arie Kossen. Deze herinventarisatie heeft het archief beter toegankelijk gemaakt voor publiek en onderzoekers. Een aardige bron uit dit archief is bijvoorbeeld het Gaarboek met daarin het Register der ingelanden uit 1791. Het overzicht toont landeigenaren en hun verschuldigde polderlasten. 

Register van ingelanden uit het archief van de Overwheerse Polder. (toegang 1036, inventarisnr 60)

 

Verstedelijking en transformatie (1960–heden)
Vanaf de jaren zestig begon de grootschalige uitbreiding van Purmerend. De polder werd vrijwel volledig volgebouwd. De nieuw ontwikkelde woonwijken werden Overwhere-Zuid en Overwhere-Noord genoemd. De Purmerender architect Jan Plas kreeg verschillende opdrachten voor woningen in de Overwhere, onder andere voor bungalows in het Lepelaarpark, woningen in de Sportlaan en de Van IJsendijkstraat en de flats in de Rivierenlaan. Daarnaast was hij ook de ontwerper van bijvoorbeeld de lagere school in de Gasinjetstraat (1960) en Verpleeghuis Overwhere (1968).

Overwhere-Noord met centraal verpleeghuis Overwhere. (Foto: Maarten Oortwijn, 1973)
Het Lepelaarpark in ontwikkeling. (Foto: Maarten Oortwijn, 1975)